Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Yeşil Mutabakat’a uyum sürecinde ihracatçı firmalara sunduğu hizmetlere bir yenisini daha ekledi. Firmalar, TİM tarafından yaklaşık bir yıllık çalışmanın sonucunda geliştirilen GREENTİM Platformu aracılığıyla kurumsal karbon ayak izini ücretsiz olarak hesaplayıp raporlayabilecekler. Yapay zekâ destekli platform sayesinde ihracatçılar toplamda yaklaşık 500 milyon dolarlık tasarruf sağlayacak.
GREENTİM Platformu’nun tanıtımı TİM Başkanı Mustafa Gültepe ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal’ın katıldığı toplantıyla yapıldı. Mustafa Gültepe konuşmasında, Avrupa Birliği’nin (AB) Türkiye için en büyük ve alternatifsiz pazar olduğunun altını çizdi. Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 41’ini AB ülkelerine yaptığını bildiren Gültepe, şöyle devam etti:
“AB pazarında bizi büyük bir sınav bekliyor. Yeşil Mutabakat’a uyum konusundaki kararlılığımız ve hızımız sınavdaki başarımızda belirleyici olacak. İlk aşamada karşımıza çıkacak başlıklardan birini Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) oluşturuyor. Bu düzenlemeye uymayan ihracatçılar AB pazarına ürün gönderdiklerinde ek maliyetlere katlanmak durumunda kalacaklar. Dolayısıyla rekabet gücümüzü korumak ve artırmak için Yeşil Mutabakat’a uyum sağlamaktan başka çıkar yolumuz yok. SKDM kapsamında demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre ve elektrik sektörleri özelinde raporlama süreci geçen yıl başlatıldı. AB’ye yıllık yaklaşık 10 milyar dolarlık ihracat yapan bu beş sektörümüz için 2026’dan itibaren karbon vergisi devreye girecek. İhracatçılarımızın yüzde 21’i uygulamadan doğrudan etkilenecek. Eğer gerekli hazırlıkları tamamlayamazsak 2027’de 138 milyon Euro karbon vergisi ödemek zorunda kalacağız. 2032’de ise maliyet 2,5 milyar Euro’ya çıkacak.”
SKDM’DEN DOĞRUDAN ETKİLENECEK 32 BİN İHRACATÇI FİRMAYA ÖNCELİK VERİLECEK
Yeşil Mutabakat’a uyum sürecinde sektörlere liderlik ettiklerini belirten Mustafa Gültepe, ‘Dünyayı Tüketmeden Dünya İçin Üretiyoruz’ sloganıyla hazırladıkları TİM Sürdürülebilirlik Eylem Planı’nı üç yıl önce açıkladıklarını hatırlattı. İhracatçı sektörlerin de eylem planlarını tamamladığını bildiren Gültepe, şunları söyledi:
“GREENTİM, yaklaşık bir yıldır devam eden titiz bir çalışmanın sonunda ortaya çıkan yapay zekâ destekli bir sürdürülebilirlik platformu. Her ölçekteki firma platformumuzda kurumsal karbon ayak izini hesaplayabilecek, raporlayacak ve gerekirse azaltılmasını kolaylaştıracak. Firmalar, yoğun emek gerektiren ulusal ve uluslararası standartlara uygun analizlerini yapıp, kendilerine özel raporlar oluşturabilecekler. Karbon ayak izi ve sürdürülebilirlik raporlaması hem ihracatta hem de finansman kaynaklarına erişimde birçok firma için daha şimdiden zorunlu hale getirildi. Örneğin hakla açık olan ve belirli koşulları sağlayan firmalar bu raporlamaları hazırlamak zorunda. Bankalar da yeşil dönüşüm projelerine kredi vermek için bu raporlamaları görmek istiyor. GREENTİM ile firmaların raporlamaları kolayca yapabilmelerinin önünü açıyoruz. 150 bin ihracatçımızın karbon ayak izini GREENTİM Platformunda hesapladığımızda yaklaşık 500 milyon dolarlık bir tasarruf sağlayacağız. Hem sürdürülebilirliği hem de israfın önlenmesini konuştuğumuz bir dönemde bu ölçekte bir tasarrufun çok anlamlı olduğunu düşünüyorum. GREENTİM’de önceliği karbon düzenlemesinden doğrudan etkilenecek 32 bin firmamıza vereceğiz. Bu firmalarımızın hızlı bir şekilde karbon ayak izi hesaplamalarını tamamlamalarını istiyoruz.”
GREENTİM’İN DİJİTAL ALTYAPISI AB FONLARI İLE GÜÇLENDİRİLECEK
Mustafa Gültepe, Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından akredite edilen GREENTİM Platformu’nun ihtiyaçlar doğrultusunda sürekli güncelleneceğini bildirdi. Platformun dijital altyapısını AB fonlarıyla güçlendireceklerini anlatan Gültepe, sözlerini şöyle noktaladı:
“İnşallah yakın zamanda GREENTİM’e ürün karbon ayak izi ve su ayak izi hesaplama modüllerini de ekleyeceğiz. GREENTİM daha ilk adımlarını atarken önemini fark ettirdi. Geçen ay düzenlenen İstanbul Karbon Zirvesi’nde platformumuz ‘Düşük Karbon Kahramanı Ödülü’ne değer görüldü. Platformdan elde edilen raporlar ışığında karbon emisyonlarını azaltmaları için şirketlerimize mentorluk desteği vereceğiz. TÜBİTAK tarafından yürütülen ve çözüm ortağı olduğumuz Yeşil İnovasyon Teknoloji Mentorluk Programı bize yol gösterecek. Mentor havuzumuzu oluşturmaya başladık. 12 ilden 66 KOBİ ve 98 mentor başvurusu aldık. KOBİ’leri sürdürülebilirlik alanında uzman mentorlarla eşleştireceğiz. Böylece KOBİ’lerimiz, GREENTİM Platformu’nu kullanarak yeşil dönüşüm konusunda mevcut durumlarını belirleyecekler. Ardından da mentorlarımız ile birlikte yol haritalarını çıkaracaklar. TÜBİTAK, program kapsamında KOBİ’lere, yüzde 90 oranında hibe desteği sağlayacak. Tüm ihracatçı KOBİ’lerimizi bu programlarımızdan yararlanmaya davet ediyoruz.”
PROF. DR. MANDAL: “İHRACAT ARTIŞINDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN SAĞLANMASI ÖNEMLİ”
TÜBİTAK Başkanı Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal da konuşmasında yeşil dönüşümün ihracatçılar için getirdiği fırsatlar ve gelişim alanlarına değindi. İhracat artışında sürdürülebilirliğin sağlanmasının öneminin altını çizen Mandal, yeşil dönüşümün çok boyutlu ele alınması gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Hasan Mandal, TÜBİTAK’ın da yeni iş modelleri geliştirerek ihracatçıların yeşil dönüşüme uyum sağlamasına destek sağladığını belirterek şöyle devam etti:
“1995 yılından beri farklı programlar altında özel sektörün Ar-Ge ve yenilik projelerine hibe destek sağlıyoruz. Yeşil dönüşüm, bu programlarda önceliklendirdiğimiz alanlardan bir tanesi. Ayrıca sanayimizin yeşil dönüşüm sürecindeki gereksinimlerini belirlemek üzere paydaşlarımızla beraber çalışıyoruz. TÜBİTAK koordinasyonunda yeşil dönüşüm sürecinden en çok etkilenecek sektörler olarak belirlenen demir-çelik, alüminyum, kimya, plastik, çimento ve gübre sektörlerine yönelik yol haritalarını oluşturduk. Kaynak çeşitliğini artırmak ve özel sektörün yeşil dönüşümün getirdiği fırsatları değerlendirmesini sağlamak üzere TÜBİTAK olarak Dünya Bankası’yla işbirliğine gittik. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın TÜBİTAK ve Dünya Bankası arasında yapılan görüşmelerde sanayimizin yeşil dönüşüme uyumu gibi çok boyutlu ve çok katmanlı bir konunun mevcut yöntemlerden farklı biçimde ele alınması gerektiği konusunda anlayış birliği oluştu. Bu bağlamda yeni bir bakış açısına, bilimsel temelli bir bakış açısına ihtiyaç olduğunu çok net bir şekilde görebiliyoruz. Türkiye Yeşil Sanayi Projesi ile TÜBİTAK, sanayinin yeşil dönüşümü için 175 milyon ABD doları finansman desteği sağlayacak. Ancak bu tutardan daha önemlisi bizim açımızdan kritik öneme sahip üç yeni destek aracını tasarlayıp hayata geçirmek üzere Dünya Bankası ile çalışmaya devam ediyoruz. Bunlardan bir tanesi, 25 çözüm ortağı ile yola çıktığımız Yeşil İnovasyon Teknoloji Mentörlük Programı… Bu program ile Türkiye İhracatçılar Meclisi gibi uzman paydaşlarımızla beraber KOBİ’lerin yeşil dönüşüm sürecinde ihtiyaç duydukları nitelikli bilgi ve uzman desteğini almalarını sağlayacağız.”
Mentörlük programının farkındalık oluşturma açısında önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Mandal, TÜBİTAK olarak sağladıkları 1832 Sanayide Yeşil Dönüşüm ve 1833 Sanayi Yenilik Ağları Mekanizması programlarıyla ihracatçıların yeşil dönüşümünü daha büyük bütçelerle desteklemeye devam edeceklerini sözlerine ekledi.
KAYNAK – TIM
