Fed gösterge faiz oranını 0.75 artırarak 1994’ten bu yana yaşanan en büyük artışı kaydetti… Federal Rezerv Çarşamba günü enflasyona karşı en büyük müdahalesini başlattı ve gösterge faiz oranlarını 0.75 artırdı. Bu artış 1994 yılından beri yaşanan en hızlı yükseliş haline geldi.
CNBC’nin yer verdiği habere göre haftalarca süren tahmin ve yorumlamalara son veren, oran belirleyici Federal Açık Piyasa Komitesi, gösterge faiz fon oranlarını, Mart 2020’de Covid pandemisinin başlamasından hemen öncesindeki en yüksek seviye olan %1,5 – 1,75 aralığına çıkardı.
Bu karardan sonra hisse senetleri çok dengesiz ve istikrarsız bir hal aldı ancak Fed Başkanı Jerome Powell’ın toplantı sonrasında basına yaptığı konuşmayla yükseldi.
Powell, “Açıkçası, bugünkü 75 baz puanlık artış hiç alışılmadık derecede büyük ve bu boyuttaki başka hareketlerin artmasını beklemiyoruz” dedi. Yine de Temmuz toplantısında da 50 veya 75 baz puanlık bir artış görmeyi beklediğini de ekledi. Kararların “belirli süreçlerle yavaş yavaş” alınacağını ve Fed’in “niyetlerini ellerinden geldiğince açık bir şekilde iletmeye devam edeceğini” belirtti.
1991’den beri federal fonlar efektif oranı
Powell, “İlerleme görmek istiyoruz. Enflasyonun sabitlenmeye başlamadan düşmesi mümkün değil.” dedi. “Eğer ilerleme göremezsek… bu bizi bazı aksiyonlar almaya itebilir. Yakında bazı ilerlemeler göreceğiz.”
Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyeleri, yaygın olarak atıfta bulunulunan bir kaynağa göre, Aralık 1981’den beri en hızlı şekilde ilerleyen enflasyonu durdumak için çok daha güçlü bir oran artışı olabileceğini belirttiler.
Bireysel üyelerin beklentilerinin ortalamasına bakıldığında, Fed’in gösterge faizi yılı %3,4’te kapatacak. Bu, Mart ayında yapılan tahminden yüzde 1.5’lik bir artış demek. Komite daha sonrasında bu oranın 2023’te %3,8’e ulaştığını ve beklenenden tam bir yüzdelik puanı daha fazla olduğunu gösteriyor.
2022 artış tahminlerinin azalması
Yetkililer ayrıca gayri safi yurt içi hasılada Mart ayına göre %2,8’den sadece %1,7’lik bir artış öngörerek 2022 ekonomik büyüme beklentilerini önemli ölçüde düşürdüler.
Kişisel tüketim harcamaları hakkında ölçülen enflasyon tahmini bu yıl %4,3’ten %5,2’ye yükselirken, hızla artan gıda ve enerji maliyetlerini dahil etmeyen çekirdek enflasyon, önceki tahmine göre sadece 0,2 puan artarak %4,3 olarak belirtildi. Çekirdek kişisel tüketim harcamaları enflasyonu Nisan ayında %4,9 olarak belirtildi, bu nedenle Çarşamba günü yapılan tahminler önümüzdeki aylarda fiyatların yaptığı baskının hafifleyeceğini gösteriyor.
Komitenin açıklaması, daha yüksek bir enflasyon olsa bile ekonominin büyük ölçüde iyimser bir resmini çizdi.
Açıklamada, “Genel ekonomik aktivitenin yılın ilk çeyreğinde gerilemesinin ardından toparlandığı görülüyor.” denildi. “İş kazanımları son aylarda güzeldi ve işsizlik oranı yükselmedi. Enflasyon; pandemi, daha yüksek enerji fiyatları ve daha geniş fiyat baskılarıyla ilgili arz ve talep dengesizliklerini yansıtarak yüksek kalmaya devam ediyor.”
Gerçekten de, komitenin ekonomik tahminlerinin özeti aracılığıyla belirtilen tahminler, enflasyonun 2023’te manşet enflasyonun %2,6’e, çekirdek enflasyonun %2,7’ye keskin bir şekilde düşeceğini gösteriyor, beklentiler Mart ayına göre çok az değişti.
Daha uzun vadede, komitenin idare politikasına ilişkin bakış açısı, fon oranını 2007 sonundan bu yana en yüksek seviyesi olan yaklaşık %3,8’e çıkaracak bir dizi artış öngören piyasa tahminleriyle büyük ölçüde eşleşiyor.
Yapılan açıklama, daha küçük bir yarım puanlık artığı tercih eden Kansas City Fed Başkanı Esther George dışında tüm Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyeleri tarafından onaylandı.
Bankalar, kısa vadeli borçlanma için birbirlerinden aldıkları ücret için bu oranı bir kıyaslama noktası olarak kullanırlar. Bununla birlikte, ayarlanabilir oranlı ipotekler, kredi kartları ve otomobil kredileri gibi çok sayıda tüketici borcuna dayanan üründen doğrudan faydalanırlar.
Fon oranı aynı zamanda tasarruf hesaplarındaki ve mevduat sertifikalarındaki (CD) oranları da yükseltebilir, ancak bundan fayda elde etmek daha uzun sürer.
%2 enflasyona ulaşma hedefi
Ancak toplantı sonrası yapılan açıklamada, FOMC’nin “enflasyonun yüzde %2’ye dönmesini ve işgücü piyasasının güçlü kalmasını beklediğini” belirten ve uzun süredir kullanılan bu ifade kaldırıldı. Açıklamada sadece Fed’in hedefe “fazlasıyla bağlı” olduğu belirtildi.
İdare sıkılaştırması, “stagflasyon (durgunluk içindeki enflasyon)” olarak adlandırılan, fiyatlar yükselirken ekonomik büyümenin aşırı azalmasıyla gerçekleşiyor.
Fed’in 2017’den bu yana federal fon efektif oranında yaptığı baz puan değişiklikleri
Yılın ilk çeyreğindeki büyüme yıllık %1,5 oranında azaldı ve Atlanta Fed’in GDPNow (Atlanta Federal Rezerv Bankası) aracılığıyla Çarşamba günü yapılan güncellenmiş tahmini, yılın ikinci çeyreğini sabit ilerleme halinde gösterdi. Art arda iki çeyreğin negatif artışı, durgun bir enflasyon olduğunu söylemek için yaygın olarak kullanılan temel bir kuraldır.
Fed yetkilileri Çarşamba günkü kara için halka açık olarak doğru eylem planı üzerine uzun uzadıya bir tartışmada yer aldı.
Karar alıcılar haftalardır yarım puanlık ya da 50 baz puanlık bir artışın enflasyonu durdurmaya yardımcı olabileceği konusunda ısrar ediyorlardı. Ancak son günlerde, CNBC ve diğer medya kuruluşları, koşulların Fed’in bunu yapmanın ötesine geçebilmek için yeterince iyi olduğunu bildirdi. Powell Mayıs ayında 75 baz puanlık bir artışın düşünülmediği konusunda ısrar etmesine rağmen duruma olan yaklaşım bir değişim geçirdi.
Ancak yakın zamanda verilen bir dizi endişe verici sinyal, daha agresif eylemleri tetikledi.
Tüketici fiyat endeksi ile ölçülen enflasyon Mayıs ayında yıllık bazda %8,6 arttı. Michigan Üniversitesi tüketici güven anketi, tüm zamanların en düşük seviyesine ulaştı. Bu anket keskin bir şekilde yüksek enflasyon beklentilerini de içeriyordu. Ayrıca Çarşamba günü açıklanan perakende satış rakamları, enflasyonun %1 arttığı bir ayda satışların %0,3 düşmesiyle, çok önemli tüketicinin zayıfladığını doğruladı.
Mayıs ayındaki 390.000 işe alınan eleman Nisan 2021’den bu yana en düşük olmasına rağmen, iş piyasası ekonomi için bir güç noktası oldu. Ortalama saatlik kazançlar beklenildiği şekilde artıyor, ancak enflasyona göre ayarlanıp bakıldığında geçen yıl içinde %3 bir azalma var.
Çarşamba günü açıklanan komite tahminleri, şu anda %3,6 olan işsizlik oranının 2024 yılına kadar %4,1’e yükseleceğini gösteriyor.
Tüm bu faktörler, Powell’ın Mayıs ayında ifade ettiği “yumuşak” bir iniş için olan umutlarını karmaşık bir hale getiriyor. Geçmişteki oran sıkılaştırma döngüleri genellikle durgun enflasyonlarla sonuçlanmıştır.
